Η λογική της παράνοιας,του Στέλιου Ράμφου

Εν μέσω κλαυσιγέλων,τραγελάφων,άτακτης αμφιθυμίας και μιας κάποιας ανακούφισης,αναζητώ καταφύγιο στον Στέλιο Ράμφο και στο βιβλίο του,που εκδόθηκε πριν λίγο καιρό, «Η λογική της παράνοιας», μια συλλογή κειμένων και συνεντεύξεών του, με αφορμή την κρίση.
Αντιγράφω κάποια αποσπάσματα:

«Προσπαθώ να προσεγγίσω,αποσπασματικά βέβαια και χωρίς να αποφεύγω,εκ των πραγμάτων, τις επαναλήψεις,την εσωτερική διάσταση του συλλογικού μας ναυαγίου σε μόνιμα ανθρωπολογικά της χαρακτηριστικά,όπως η αντιπαλότητα του δημοσίου και του ιδιωτικού,η σύγκρουση μεταξύ λογικής και συναισθήματος,η κακή σχέση μας με τον χρόνο και με τον εαυτό-η διχόνοια.Τα θεωρώ συστατικά αίτια μιας παθολογίας την οποία οφείλουμε να πολεμήσουμε με ευαισθησία και γνώση.Η ασυνειδησία του φαινομένου και -το χειρότερο-η αναγωγή του σε εθνικό καύχημα,ώστε να παραβλέπουμε τις αυτοκαταστροφικές του εκδηλώσεις,είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την προκοπή της Ελλάδος.»

«Η λέξη {παράνοια} προέρχεται από το «παρα-νοείν» και σημαίνει «σαν» σκέψη,»πλάι» στην σκέψη,όχι την σκέψη ακριβώς.»…»Οι παρανοϊκές διαταραχές συνδέονται με έντονα αισθήματα καταδιώξεως,αναίτια υποψία και δυσπιστία συνοδευόμενες από θυμό,οργή,εχθρότητα ή κατάχρηση εμπιστοσύνης…Τα υποκείμενα ζουν με τη διαρκή αγωνία ότι τους υποβλέπουν και συνωμοτούν εναντίον τους,υιοθετούν μάλιστα την ανάλογη αμυντική στάση.Ενώ λοιπόν διακρίνονται για την υπερβολική τους ευθιξία,προϊόν μιας ιδιαίτερης σημασίας που δίνουν στον εαυτό τους,δεν αποκλείεται να παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και απομονωτισμό…
Θέλω να πω ότι η παρανοϊκή κατάσταση εκτός από ατομική παθολογία μπορεί να αποτελέσει ανθρωπολογικό χαρακτηριστικό ωρισμένης κοινότητος ή περιστατική νοσηρή του εκδήλωση…το παρανοϊκό υποκείμενο-ατομικό ή συλλογικό-δεν έρχεται πρωτίστως σε ρήξη με τον κόσμο και τα πράγματα,για να κλειδωθεί εν συνεχεία στη «λογική» του,έρχεται σε ρήξη με τον εαυτό του,οπότε καταφεύγει φοβικά στη θωράκιση μιας φαινομενικά άτεγκτης λογικότητος,όμως κατά βάθος συμβιβαστικής-και γι αυτό εμπρηστικής-του αποκλεισμένου συναισθήματος και της αξίας του εαυτού του,ώστε να νοιώθει ασφάλεια.»

«Ασ΄ τους άλλους. Εσύ ο ίδιος, που ευθύνεσαι; Τι προσάπτεις στον εαυτό σου; Από εκεί θα βρεθούν τα υπόλοιπα. Όσο αυτό δεν γίνεται, η κρίση θα παρατείνεται, το σάπισμα θα βαθαίνει και τα φαινόμενα της ανομίας θα γίνονται πιο άγρια. Ψυχή έχουμε· δεν έχουμε κατανόηση του εαυτού μας. Άλλο να είσαι έξυπνος και άλλο να κατανοείς. Η κατανόηση είναι ένας βαθμός πάνω από την εξυπνάδα και την γνώση· είναι μία ευαισθησία βαθύτερη, η οποία έχει να κάνει με το κατά πόσο βγαίνουμε από τον εαυτό μας. Παριστάνουμε ή νομίζουμε ότι είμαστε πολύ κοινωνικοί, ενώ στο βάθος έχουμε έναν συναισθηματικό εγωκεντρισμό που μας οδηγεί σε ναυάγια και καταθλίψεις. Ενδιαφέρει αυτή την ώρα της κρίσεως να κοιταχτούμε απ’ έξω. Τι σημαίνει «απ’ έξω»; Σημαίνει αντί να παίρνουμε θέσεις, να κατανοούμε. Έτσι και στον εαυτό μας θα μένουμε και θα ισορροπούμε. Αντίθετα, εμείς καθρεφτιζόμαστε στις επιθυμίες μας, δηλαδή δεν κοιταζόμαστε πουθενά. Υπάρχει περίπτωση να βρεθούμε;»